Казкi (на белорусском языке) - Сегюр Де

I прамовiўшы гэтыя словы, Папугай разам з Ружай знiк i пакiнуў Бландзiну адну пасярод дрымучага леса.

Глава 8

Раскаянне

Ад нечаканасцi таго, што адбылося, Бландзiна стаяла, не ведаючы, што рабiць. Толькi цяпер яна зразумела, як дрэнна сябе паводзiла, якою аказалася няўдзячнай сваiм сябрам, якiя былi ёй настолькi адданыя i цэлыя сем гадоў прысвяцiлi яе выхаванню i навучанню. Цi захочуць яны цяпер убачыцца з ёю зноўку, цi даруюць ёй гэты ганебны ўчынак? Што з ёй будзе, калi яны не захочуць яе ўпускаць? I што азначала гэтая фраза, прамоўленая брыдкiм Папугаем: "Ты сама прынесла пагiбель сваiм сябрам"?

Бландзiна вырашыла як мага хутчэй вяртацца да Добрае Козачкi. Шыпы i калючкi раздзiралi ёй рукi, ногi i твар, але яна ўпарта прабiралася скрозь непралазны гушчар i праз тры гадзiны няспыннай хады дайшла нарэшце да замка Катка-Вуркатка i Добрае Козачкi.

Але што яна адчула, убачыўшы, што на месцы чароўнага замка ляжалi адны руiны, а замест прыгожых кветак i дрэваў раслi брыдкiя калючкi, ваўчкi ды крапiва?!

У жаху i вялiкае роспачы Бландзiна паспрабавала прабрацца памiж руiнаў, каб паглядзець, што сталася з яе сябрамi. Але раптам з-пад каменя вылезла вялiкая Жаба, якая села перад ёй i прамовiла:

- Што табе трэба? Цi не ты сваёю няўдзячнасцю прынесла пагiбель сваiм сябрам? Iдзi ж прэч i не зневажай iхняй памяцi сваёю прысутнасцю!

- Ах! - закрычала Бландзiна. - Бедныя мае сябры, Добрая Козачка i Каток-Вуркаток! Няхай я лепей памру, толькi б гэта магло выправiць гора, якое я вам прычынiла!

I горка заплакаўшы, яна ўпала на зямлю сярод камення i калючага пустазелля. На душы ў яе быў такi боль, што яна не адчувала ўколаў вострых камянёў i шыпоў. Яна плакала вельмi доўга, але нарэшце села i пачала шукаць якога-небудзь прытулку, дзе можна было б схавацца. Але вакол былi толькi камянi ды калючкi.

- Ну, што ж, - сказала яна, няхай мяне раздзяруць лютыя звяры, няхай я памру ад голаду i пакуты, але я ўсё роўна застануся тут, на магiле маiх мiлых Катка-Вуркатка i Добрае Козачкi!

I толькi яна прамовiла гэтыя словы, як аднекуль пачуўся голас, якi сказаў: "Раскаянне акупае шмат якiя грахi!"

Яна падняла галаву i ўбачыла вялiкага чорнага Крумкача, што кружыў па-над ёю ў небе.

- Шкада! - адказала яна. - Але ж як бы я нi раскайвалася, гэта наўрад цi верне жыццё Добрай Козачцы i Катку-Вуркатку.

- Будзь мужная, Бландзiна! - зноў пачуўся голас з вышынi. - Акупi свой ганебны ўчынак сваiм раскаяннем, не давай нудзе i маркоце завалодаць табою!

Бедная Бландзiна ўстала i рушыла прэч з гэтага месца, якое навявала на яе вялiкую роспач. Па маленькай сцяжынцы яна дабралася да той часткi леса, дзе высокiя, магутныя дрэвы не давалi разрасцiся калючкам. Увесь дол тут быў пакрыты мяккiм iмхом. Бландзiна зусiм знемаглася ад тугi i стомы i, упаўшы пад высокiм дрэвам на зямлю, зноў горка заплакала.

- Будзь мужная, Бландзiна! Не страчвай надзеi! - зноў крыкнуў ёй голас.

Яна азiрнулася i ўбачыла побач Жабу, якая глядзела на яе са спагадай.

- Мiлая Жаба, - сказала Бландзiна. - Ты мне спачуваеш. Але, Божа, што цяпер са мной будзе, калi я засталася адна ў цэлым свеце?

- Захоўвай надзею i мужнасць! - паўтарыў голас.

Бландзiна ўздыхнула i пачала шукаць якi-небудзь плод цi ягадку, каб наталiць смагу i голад. Але нiчога вакол не было, i яна зноў пачала лiць горкiя слёзы.

Раптам яе сумныя думкi развеяла дзiлiньканне грамкоў; яна падняла вочы i ўбачыла дзябёлую карову, якая паволi падыходзiла да яе. Карова спынiлася i, нахiлiўшыся, паказала Бландзiне мiсу, якая вiсела ў яе на шыi.

Узрадаваўшыся нечаканаму паратунку, Бландзiна адчапiла мiсу i, падаiўшы карову, пачала з асалодаю пiць свежае малачко. Малако было такое смачнае, што Бландзiна выпiла ажно дзве мiсы запар.

Калi яна нарэшце напiлася, карова паказала знакам, каб яна прычапiла мiсу назад, i Бландзiна, усё так i зрабiўшы, пацалавала карове ў шыю i сумна прамовiла:

- Дзякуй, Бяляначка. Я ведаю, цябе, напэўна, паслалi мне ў дапамогу мае няшчасныя сябры. Яны, вiдаць, з таго свету бачаць раскаянне iх беднай Бландзiны i хочуць палегчыць яе бяду.

- Раскаянне акупае шмат якiя грахi! - зноў пачуўся голас.

- Ах! - сказала Бландзiна. - Нават калi я праплачу цэлую сотню гадоў - усё роўна я нiчога сабе не дарую. Мне нiколi не будзе прабачэння.

Тым часам наблiжалася ноч. I нягледзячы на скруху, Бландзiна падумала, што трэба паклапацiцца пра сховiшча, у якiм можна было б уратавацца ад лютых звяроў, рык якiх ўжо чуўся ў лясное нетры.

На шчасце, за некалькi крокаў ад сябе яна ўбачыла нешта накшталт невялiчкай хаткi, якую ўтваралi шчыльна пераплеценыя галiны густых хмызоў. Трошкi схiлiўшыся, яна пралезла пад iмi i, калi выпрасталася, убачыла, што тут можна зрабiць вельмi добры прытулак.

Пакуль дзень канчаткова не згас, Бландзiна ўзялася ўладкоўваць сваю каморку: яна прынесла трошкi моху i зрабiла з яго матрац i падушку, а потым, наламаўшы галiнак, уторкнула iх у зямлю i схавала ўваход. Скончыўшы працу, яна раптам адчула вялiкую стому i ледзь толькi лягла спаць, як адразу заснула.

Прачнулася яна, калi ўжо зусiм развiднела. У першую хвiлiну яна нават не магла добра ўспомнiць, як тут апынулася, але сумная праўда хутка нагадала пра сябе, i Бландзiна зноў, як i ўчора, горка заплакала.

Неўзабаве яе пачаў мучыць голад, i яна занепакоена задумалася, дзе знайсцi ежу. I тут да яе зноў даляцела цiхае дзiлiньканне. Праз некалькi хвiлiн карова была каля Бландзiнiнай каморкi. Бландзiна, як i ўчора, адчапiла мiсу, надаiла малачка i напiлася яго, колькi хацела. Потым павесiла мiсу карове на шыю i, пацалаваўшы Бялянку, яшчэ доўга глядзела ёй услед з надзеяй, што i заўтра яна прыйдзе таксама.

Так яно i здарылася: кожны дзень ранiцай, апоўднi i ўвечары Бяляначка прыходзiла да Бландзiны i частавала дзяўчынку сваёю простаю ежай.

А Бландзiна ўвесь час аплаквала сваiх няшчасных сяброў i горка папракала сябе за свае памылкi.

- Сваёю непаслухмянасцю я прынесла вялiкае гора i цяпер нiколi не здолею яго выправiць, - казала яна. - Я не толькi страцiла сваiх добрых i мiлых сяброў, але i сябе пазбавiла адзiнай магчымасцi вярнуцца да бацькi. Бедны мой бацька! Ён, напэўна, яшчэ чакае сваю няшчасную Бландзiну, але цяпер ёй наканавана навечна застацца тут i памерцi адной у гэтым страшным лесе, якiм кiруе злы чарадзей.

Бландзiна старалася чым-небудзь развеяць свае цяжкiя думкi i займала сябе сама рознаю працай. Яна ўладкавала ўсё ў сваёй хатцы: зрабiла ложак з моху i лiсця; спляла з тоўстых прутоў крэсла; з доўгiх i тонкiх калючак зрабiла голкi i шпiлькi, а раскудзелiўшы некалькi сцяблiн высокай травы, што расла каля хаткi, спляла нешта накшталт тоўстай нiткi i зацыравала свае падраныя шыпамi чаравiкi i вопратку. Так яна жыла цэлых шэсць тыдняў. I ўвесь гэты час яе не пакiдала туга.

Але журылася яна зусiм не з-за таго, што жыццё ў яе было сумнае i самотнае, а з-за таго, што яе па-ранейшаму мучыў папрок i яна шчыра шкадавала свайго ганебнага ўчынку. Яна з радасцю пагадзiлася б правесцi ўсю рэшту свайго жыцця ў гэтым лесе, каб толькi гэта магло вярнуць жыццё Катку-Вуркатку i Добрай Козачцы.

Глава 9

Чарапаха

Аднойчы Бландзiна сядзела перад сваёю хаткай i, як зазвычай, думала пра сваiх сяброў i пра бацьку. I раптам проста перад сабой яна ўбачыла вялiкую Чарапаху.

- Бландзiна, а Бландзiна, - сказала ёй Чарапаха хрыпатым старэчым голасам. - Калi хочаш, я магу ўзяць цябе пад сваю апеку i вывесцi з гэтага небяспечнага лесу.

- Дарагая Чарапаха, - адказала Бландзiна. - Нашто мне пакiдаць гэты лес? Тут па маёй вiне памерлi мае сябры, i я таксама хачу тут спаткаць сваю смерць.

- А ты ўпэўненая, што твае сябры памерлi?

- Як? Хiба не?.. Але ж я сама бачыла руiны iхняга замка. Дый Папугай i Жаба казалi, што iх болей няма. Вы па сваёй дабрынi, напэўна, хочаце мяне супакоiць. Але я, на жаль, не спадзяюся iх калi-небудзь убачыць. Каб яны не памерлi, хiба яны кiнулi б мяне адну ў такой страшнай роспачы, каб я думала, што паслужыла прычынай iхняе смерцi?

- А хiба, па-твойму, яны не маглi быць вымушаныя кiнуць цябе? Хiба iх не мог прымусiць да гэтага чарадзей, якi мае болей магутную ўладу? Але ж ты ведаеш, Бландзiна, што раскаянне акупае шмат якiя памылкi.

- Ах, дарагая Чарапаха, калi яны сапраўды жывыя i ў вас ёсць ад iх вестка, скажыце, што я не вiнаватая ў iх смерцi i яшчэ змагу ўбачыцца з iмi. Я згодная на любое выпрабаванне, каб толькi заслужыць гэтае шчасце.

- Бландзiна, мне не дазволена казаць табе пра лёс, якi напаткаў тваiх сяброў. Але калi ў цябе стане мужнасцi залезцi да мяне на спiну i паўгода, пакуль не скончыцца нашае падарожжа, не злазiць з мяне i не прамаўляць нi слова, то я занясу цябе туды, дзе ты пра ўсё даведаешся.

- Я абяцаю зрабiць усё, што вы скажаце, дарагая Чарапаха, толькi б ведаць, што сталася з маiмi сябрамi.

- Сцеражыся ж, Бландзiна! Шэсць месяцаў ты павiнна будзеш не сыходзiць з маёй спiны i ўвесь час маўчаць! Калi ж па дарозе ты не вытрымаеш выпрабавання, ты навечна застанешся пад уладаю чарадзея Папугая i ягонае сястры Ружы. I тады я не змагу ўжо даць нават той малой дапамогi, якая дазволiла табе выжыць у гэтыя апошнiя шэсць тыдняў.