Нераток - Неизвестно

Агульная задача: запаўненне грузавога модуля матэрыялам, неабходным Латыкрусту. Адведзены час да адлёту на базавы спейскрос - семдзесят энглаў. Задачы групам: Берсерк і Клаліт абыходзяць Ажарцы з захаду для правядзення разведкі наяўнасці канцэнтраваната металу. Група Кроста застаецца ахоўваць флаеры і блакіруе зону. Я са сваімі іду ў штаб Ажарцоў. Маім намеснікам прызначаю мілта Ахікана. Дадатковае паведамленне: на паўднёвым захадзе, непадялёк ад мяжы зоны, здзейсніла пасадку капсула шостага флаера. Сувязі з пілотам няма, аднак ён ужо ідзе ў напрамку вёскі. Ім зоймецца група Хабірта.

Падрабязнасці давяду рэконам індывідуальна, тактыка ўзаемадзеяння будзе карэкдіравацца аператыўна.

Голас Атэна раптам перастаў быць афіцыйна-выразным:

- Ну не люблю я гэтых анофераў! Навошта Ліга Планеты іх падсунула?! Яны няздольныя засвоідь, што адразу пасля пасадкі трэба аб’ядноўвацца ў каманду. Вырадкі! Іх нават мурэфамі назваць цяжка! Была б мая воля, я б выкінуў іх з Латыкруста!

Уцяміўшы, што вымавіў неналежнае, ледгер-рэкон паведаміў, што апошняя эмадыйная інфармацыя не падлягае запамінанню, і перайшоў да індывідуальнага інструктажу камандзіраў.

НАРАДА

Старшыня калгаса “40 гадоў Кастрычніка” Сяргей Дзмітрыевіч Шыганцоў праводзіў з галоўнымі спецыялістамі нараду. Асноўны ўпор ён рабіў на неабходнасць паспяховага завяршэння нарыхтоўкі сена і сянажнай масы, “устаўляў пістоны” галоўнаму інжынеру і галоўнаму механіку, якія, па сутнасці, цягнулі ўсю работу, і між справай звыкла лаяў раённае начальства.

Галоўны механік, двяттттяттіпятттгядовы Шурык Кавальчык, як баран, вылупіў вочы на Шыганцова, аднак у думках пазяхаў. Не змяніўся выраз яго твару, калі старшыня пачаў разносідь непасрэдна яго работнікаў за ўчарашнюю п’янку. А Сяргей Дзмітрыевіч абляяў Кавальчыка з галавы да ног (пры гэтым за кожнае грубае слова прасіў прабачэння ў адзінай прысутнай жанчыны - галоўнай бухгалтаркі) і сам жа яго апраўдаў: “Іншых людзей нам з Марса не прышлюць, трэба вучыцца прадаваць з гэтымі”.

Ужо былі дадзены распараджэнні брыгадам, размеркавана тэхніка, калі звыклы ход пасяджэння парушыўся: дзверы з лёгкім скрыпам адчыніліся.

У праёме стаяў невысокі чалавек з тонкімі нагамі і рукамі, галавой, падобнай на агурок, і ў серабрыстым камбінезоне.

- Зачыні дзверы, шпанюк, і выйдзі! Сёння не Новы год! - адпаведна папярэдняй размове гаркнуў Шыганцоў.

Аднак “шпанюк” і не збіраўся выходзідь. Ён зрабіў два крокі да старшыні і спыніўся. Сяргей Дзмітрыевіч падышоў да нахабнага госця, схапіў таго за плячо, каб выкінудь з кабінета, аднак рука слізганула, нібыта ён узяўся за масляністую паверхню. Тут старшыня заўважыў, што у калідоры стаяць яшчэ некалькі “серабрыстых”.

- Выйдзі, я сказаў, а то ўчастковага паклічу! Са школы вылеціш! Усе вылеціце к чортавай мадеры! І бадькам дастанецца!

Незнаёмец павольна павёў галавой - і Шыганцовым авалодала даўно забытае пачудцё трывогі. Чамусьці блізкая планавая праверка пачала здавацца фатальнай, успомніліся дзідячыя страхі, калі цяжка захварэў бадька, студэнцкі мандраж перад экзаменам. Захаделася на ўсё плюнудь і напідца ўшчэнт, чаго з ім не было з часоў заканчэння сельгасакадэміі.

“Серабрысты” пачаў гаварыць пісклявым голасам, але размова яго была спакойная і дакладная:

- Паслухайце мяне, гуманоіды, якія называюць сябе мэнамі. Маё імя - Атэн, я ледгер-рэкон, камандзір экспедыцыі Латыкруста, планеты, далёкай ад вашай Зямлі, якую мы называем Эортай. Мы таксама гуманоіды і называем сябе мурэфамі. Нам вядома агульная гісторыя вашай планеты і становішча ў Ажарцах. Цяпер ваш населены пункт часова блакіраваны: ніхто не выйдзе з зоны і не ўвойдзе ў яе. Сродкі вашай сувязі выведзены са строю. Нас пяць груп. Першую вы бачыце тут, у сваім штабе. Чатыры групы займаюцца апрацоўкай насельніцтва і ўнутранымі пытаннямі. Мы не збіраемся знішчадь ні вас, ні вашых жывёл, ні вашае жытло. На дадзеным этапе нам патрэбна адно: метал, які вы называеце жалезам. Неабходна падрыхтаваць яго да пагрузкі на наш грузавы модуль, які прыляціць праз. - Атэн на імгненне прыпыніўся. - Праз вясе мн яттттятть гадзін. Вы абавязаны дапамагчы нам. Тых выканаўдаў, якія адмовяцца супрадоўнічаць з намі па ўласнай ахвоце, мы прымусім. Тых, хто не паддасца апрадоўды, нейтралізуем. Латыкрусту патрэбны гэты матэрыял у вялікай колькасці. Нас накіравалі для таго, каб мы вызначылі яго прыдатнасць і рэсурсы. У далейшым з Зямлёй, магчыма, будзе заключаны бестэрміновы кантракт на пастаўку металу. І Латыкрусту ёсць што прапанаваць - нашы тэхналогіі дадуць вам магчымасць прарыву ў будучыню. Ваша жыццё стане раем, пра які вы марыце. За выкананую работу па разукамплектацыі і пагрузцы ўсім удзельнікам будзе выдадзена ўзнагарода пасля таго, як мы высветлім ваты прыярытэты.

Шурык Кавальчык за час прамовы прыкметна ажыў:

- Не зразумеў. Па-першае, мы не мэны, а людзі. Мэны - тысячу кіламетраў на Захад. Можа, вам туды патрэбна? Па-другое: тэхніку разбірадь? Ёй, магчыма, туды і дарога, але ў Драздовічах вы гэта ўзгаднілі?

- Табе будзе дастаткова ўказання твайго непасрэднага камандзіра?

Шыганцоў паглядзеў на галоўнага механіка, паківаў галавой і вымавіў:

- Рабі тое, што ён кажа. Інакш горш будзе. Ды ў цябе самога, сучонак, рукі чэшуцца! Прыблуда, пятая калона!

Гэта было нетыпова для старшыні: ён ніколі нікому не перадаваў ініцыятыву ў сваім кабінеце. Але і ўсе прысутныя, апроч хіба што Кавальчыка, ужо адчувалі непакой. Хацелася, каб усё неяк скончылася. Здавалася несумненным, што ад кашмару, які ўнеслі ў іх жыццё мурэфы, могудь пазбавіць толькі самі мурэфы.

А Шурык Кавальчык ажывіўся: непранікальны позірк, якім ён карыстаўся пры разносах яшчэ са школы, сышоў з яго твару. Двухгадовае чаканне нечага істотнага ў гэтай глушы, дзе ён павінен быў адпрацаваць пяцігадовае бясплатнае навучанне, нарэшце апраўдалася. Зрэшты, наўрад ці ён усведамляў рэальнасць таго, што адбывалася.

ХАБІРТ І ПРАХАРЭНКА

Асноўнай задачай пятай групы было адшукадь пілота з шостага флаера, згарэлага ў у азонавым слаі Зямлі. Атэн загадаў камандзіру групы, рэкону Хабірту, сустрэцца з ім, далучыць да сваёй групы і прывесці да месца дыслакадыі флаераў. Загад ледгер-рэкон завяршыў неабходнай для сябе і прывычнай для астатніх мурэфаў знявагай анофераў. Аднак не забыў паведаміць, што інфармацыя не падлягае запамінанню.

Хабірт пакінуў Чадвёртае поле і рушыў у напрамку вёскі.

План мясцовасці, які быў у кожнага з мурэфаў, дазваляў ім сачыць за зялёнай кропкай, якая хаатычна рухалася на паўднёвым захадзе зоны, блізу месца пасадкі капсулы. На працягу трох гапаў кропка была нерухомай, затым перамяшчалася зігзагамі на поўнач, пасля іншай дарогай, але таксама зігзагамі, вярнулася да капсулы, і зноў - у паўночным накірунку. Была рызыка, што анофер выйдзе за межы зоны да таго, як Крост паспее ўстанавіць ахоўнае кола. “Ад гэтых вырадкаў усяго можна чакаць”, - папярэджваў Атэн.

Хабірт і яго каманда прайшлі праз Ажарцы, не звяртаючы ўвагі на людзей і сабак: у дзеяннях людзей не было агрэсіі, а толькі здзіўленне - ад юніёрскага “нічога ж сабе!” да сталага “не зразумеў!”; дваровыя сабакі ахоўвалі свае зоны, іхняе гаўканне не раздражняла мурэфаў.

Зрэшты, адна з даярак, Зінка Рамановіч, якую ў вёсцы за чорныя валасы і бойкі характар клікалі Цыганкай, адразу ж пабегла да ўчастковага Уладзіміра Пятровіча і паведаміла, што нейкія марсіяне ідудь па дарозе на Драздовічы. Участковы ўважліва выслухаў і прапанаваў Зінцы ісці пахмяліцца. Пры гэтым дадаў фразу, якая падабалася яму з дзяцінства: “Пры чым тут мілідыя, калі куры дохнуць?” Зінка гумару не аданіла і паўтарыла інфармацыю больш гучна і вольнаслоўна, на што Пятровіч выцягнуў з буфета наручнікі і памахаў імі перад Зінкай. Пасля экспрэсіўнага паведямлення са слязьмі, якое Зінка завяршыла грукатам дзвярэй, Пятровіч уздыхнуў, палез у адзежную шафу, узяў “Макарава”, знайшоў у кладоўцы абойму з патронамі і з прыказкай “як надзену партупею, то тупею і тупею.” выйшаў на вуліцу.

.Насустрач мурэфам ехаў на фермер Прахарэнка. Датчыкі Хабірта адрэагавалі на жалеза, і ён вырашыў праявідь інідыятыву. Але Прахарэнка і сам прадбачліва спыніў трактар, узяў у руку манціроўку і падышоў да істот, з’яўленне якіх на дарозе ніяк не ўпісвалася ў яго папярэдні жыццёвы вопыт.

- Вы што, хлопцы, артысты?

- Нам патрэбны твой метал, - Хабірт паказаў рукой на трактар.

- Не зразумеў.

Хабірт перадаў больш падрабязную інфармацыю думкамі і паспрабаваў заблакіравадь свядомасць Прахарэнкі пачудцём трывогі, аднак вынікам было раздражненне фермера:

- Я вам, блін, Латыкруст сам учыню, я вашы агуркі на салат пакрышу!

Аднак ударыць не рашыўся. Былы барэц-вольнік, Прахарэнка мог накрычаць на каго заўгодна, але ўжыць сілу. Да гэтага ў вёсцы яго пакуль нікому давесці не ўдалося. Тым больш перад ім стаялі падлеткі - абсалютна не яго вагавая катэгорыя.