Гапееў Ведзьміна тоня - Неизвестно

У блізкі ад вёскі лясок, дзе расло кустоў колькі арэшніку, ён пайшоў адзін – Нэла захапілася гульнёй з лялькай: і спаць яе клала, і карміла, і вадзіла за сабой. І ўсё яна нешта гула ціха, чуваць было яе доўгае “а-а-а”…

Да чатырох гадзін Сяргей прынёс тры добрыя вудзільны, абадраў кару, паклаў на дах хлява на сонечны бок сушыцца. Нэла ўжо была зноў збегала да дзеда Васіля – прынесла яблык.

Паелі яблыкаў з хлебам і салам. І пайшлі за вёску.

…Луг стракаціць: белыя хусткі, квяцістыя сукенкі жанчын, яркія чырвоныя, зялёныя, жоўтыя, сінія купальнікі дзяўчат і маладзіц, загарэлыя спіны. Луг вялізны і цяпер не зялёны, а шараваты з гэтымі кропкамі людскіх постацей. Быццам на вялікі, роўны, падстрыжаны дыван нехта зверху пырснуў вадой, а кропелькі афарбаваліся ва ўсе колеры, разляцеліся па лузе ў выпадковых месцах. І не стаяць на месцы – варушацца, перасоўваюцца: туды, сюды. Здаецца, ну што тут могуць зрабіць гэтыя кропелькі з вялікім шаравата-зялёным дываном?

Але ж робяць!

Вось капашыліся яны тут увесь дзень, а к вечару раптам усе кінуліся ачышчаць гэты луг, зграбаць шэра-зялёнае сухое покрыва ў мноства валкоў, валкі зносіць у копы, і марудна, але няўмольна, метр за метрам ужо ачышчаецца луг зноў да чысцюткага зялёнага колеру, малады, падстрыжаны, як салдат-прызыўнік.

Першы ўкос – самае смачнае, самае пахучае сена. Даў Бог надвор’е – за два дні сонейка высушыла, ветрык выветрыў, то хутчэй убраць, захаваць... І к вечару якой толькі тэхнікі няма на лузе – тут і трактары з прычэпамі, і аўтамабілі, і самаробныя “агрэгаты” з самаробнымі ж прычэпамі, і мотакаляскі, і, вядома ж, конікі, а на калёсах – вяроўка, вілы, граблі і гладкае роўнае бярвенца – рубель, каб сена ўціснуць, каб даехаў пульхны, пругкі, высачэзны воз на гаспадарчы надворак.

Аркадзь трохі псіхаваў – не паспее. Як ні хапалася Галіна, яго жонка, як сам ці не подбегам ні закідваў сена з валка ў прычэп, разумеў – два рэйсы не атрымаецца, а ў адзін прычэп не ўлезе сена з дзялкі, хоць з Галяй грузі, хоць з мужчынам. Два разы ехаць трэба, а сена ж яшчэ скінуць ды ў хлеў унесці – не кінеш на надворку на ноч, вунь і сонца ў аблокі садзіцца, чакай дажджу, хоць ноччу, хоць пад ранне. Добра хоць свякруха узяла малых глядзець, Дашу ды Андрэйку, а вось яшчэ па гаспадарцы ўправіцца самім трэба. Таму хвілін праз дваццаць супакоіўся Аркадзь і стаў падаваць сена Галіне на прычэп павольней. Валок, у які Галіна загрэбла дзялку, быў бясконца доўгі.

– Карацей, не будзем ірвацца, – выцер Аркадзь пот з ілба. – Сёння не забяром, не паспеем. Прычэп нагрузім, потым астатняе ў копы складзём. Дасць Бог, не будзе дажджу, забяру заўтра.

Давай так, – пагадзілася на прычэпе жонка.

Яна, прыбегшы з фермы, грэблася тут гадзіны чатыры і не абедала яшчэ сёння. І цяпер, раскладваючы сена на прычэпе, аглядваючы зробленае ёй, адчувала тупы ныючы боль ва ўсім целе. Упасці б на гэта сена і ляжаць...

…Сяргей не баяўся, што ён не знойдзе дзялку Аркадзя – памятаў з мінулага года, які ў яго трактар, ды і самога Аркадзя помніў – невялікага росту, з дзіўнымі чорнымі-чорнымі густымі валасамі і чорнымі вусамі. Ды і Галіну, жонку Аркадзя, выглядзець не складана: гэткая дзябёлая цётка, грудзі ў яе вялікія, твар шырокі і нос бульбінай. І – усмешка на твары добрая і прыемная.

Сад у Аркадзя малады, вішань многа, а клубніц – плантацыя цэлая. Але ў гэты агарод Сяргей ніколі не лазіў. Не тое, каб баяўся надта (не без гэтага), а стрымлівала больш, што ў сям’і гадавалася двое дзяцей: старэйшая за Нэлу на гады два дзяўчынка і хлапчук, мо аднагодак Нэлы. І яшчэ таму ніколі не паквапіўся Сяргей на клубніцы Калюжаў (так па-вясковаму звалі сям’ю Аркадзя і Галіны), што колькі б разоў ні праходзіў Сяргей з Нэлай у мінулым годзе міма гэтай хаты, і цётка Галя, калі была ў садзе ці на надворку, заўсёды паспявала заўважыць іх і даць хоць жменьку клубніц ці вішань.

Сяргей не ведаў, з якой нагоды гэта чужая яму і Нэле жанчына, частуючы іх ягадамі, так шкадуючы ўздыхала.

Вось таму Сяргей ішоў з Нэлай па лузе да дзялкі Аркадзя смела.

Аркадзь заўважыў, што Сяргей разам з сястрой ідзе менавіта да яго, прыпыніўся і (усё роўна ж не паспееш!) дастаў цыгарэту, каб хоць хвілін пяць даць спачынак рукам – не так лёгка кідаць угару.

– Ты ж Зойчын, га? – замест прывітання спытаў Аркадзь Сяргея, калі той спыніўся перад ім.

– Зойчын.

– А чаго гуляеш? Такі хлопец, памог бы каму сена грэбці, на цукеркі малой зарабіў, – упікнуў паўжартам Аркадзь.

– Я і прыйшоў.

– Што прыйшоў? – не зразумеў адразу Аркадзь.

– Да вас прыйшоў, дапамагаць і зарабляць, – прыўзняў Сяргей руку, паказваючы, што нясе з сабой вілы.

– А ці многа плаціць табе трэба? Чуеш, Галя! – гукнуў Аркадзь да жонкі. – Будзеш развязваць панчоху, бо во работнік наймацца прыйшоў, ці хопіць у нас грошай?

Яго жонка ў адказ, назіраючы з прычэпа за мужам, Сяргеем і Нэлай, толькі махнула рукой.

– Хопіць.

– Мне грошы не трэба, – заспяшаўся Сяргей. – Мне... Нам... Вось у вас дзеці ёсць... Дзяўчынка ў вас старэйшая за Нэлу. Можа, у вас засталося што з адзення дзявочага? А то ў Нэлы... трусікаў няма. І кофтачку якую... Бо... няма нічога...

– Т-э-э-к, – Аркадзь умомант пасур’ёзнеў, выбіў каблуком ямку ў дзёрне, затаптаў туды недакурак. – Чула, маці?

– Чула, – нявесела адказала Галіна.

– Знойдзецца там у нас што, каб аздобіць гэтую маўклівую прыгажуньку? – Аркадзь, ужо зноў усміхаючыся, прысеў перад Нэлай.

– Ды знойдзем, – адказала Галіна.

– Т-э-эк! Чула, маўчуня, будзе табе пасаг. А цяпер хадзі – я цябе пасаджу ў трактар, будзеш там сядзець, а то ногі тут наколеш вельмі, там, далей, бадзякоў многа. А мы з тваім брацікам хуценька сена будзем грузіць.

Аркадзь падхапіў яе на рукі, занёс у кабіну трактара.

– Толькі нічога не чапай, добра?

Нэла кіўнула, уціснулася камячком у сядзенне.

– Ну, маці, цяпер трымайся! – Аркадзь хапіўся за вілы.

Закідвалі сена ўдвух, Галіна паспявала ўкладваць. Потым Аркадзь пераганяў трактар, хапаўся за граблі – заграбаў палоску ў валкі, і ўсё – подбегам, подбегам. Сяргей ссоўваў валок у кучу, каб добра пачапіць на вілы, подбегам нёс да прычэпа.

– Гэ, маці, управімся! – гукаў весела Аркадзь, кідаючы на прычэп сена. – З такім памочнікам тры рэйсы зробім!

Яны напоўнілі прычэп хутка, як было кідаць.

Галіна засталася – складаць копы, пакінулі і Нэлу, а самі паехалі.

Галіна адшукала ў валку свой вузельчык – брала з сабой полудзень, ды так во і не прысела. І цяпер вырашыла, што можна хоць крыху адпачыць. Разаслала хусцінку, стала развязваць вузельчык.

– Паядзім з табой, Нэла...

…І разгрузілі прычэп хутка, і сена ўнеслі ў хлеў, і зноў паімчалі на луг. Закідвалі сена з коп, а дакладней – з вялікіх куч, не спяшаючыся, хоць сонца ўжо, бліснуўшы апошні раз праз шчыліну ў аблоках, схавалася за лесам.

– Управімся тут, управімся і дома. Святло ўключым, будзе ўсё відаць, – прыгаворваў Аркадзь. – Ці ты мо на танцы ў клуб пойдзеш? – падміргнуў Сяргею.

– Не, не хаджу я на танцы, – адказаў сур’ёзна Сяргей.

– Што, не падабаюцца табе нашы дзяўчаты? – не адставаў Аркадзь.

– Я на іх не гляджу.

– Ну, то справа асабістая, – заключыў Аркадзь, бачачы, што Сяргей не хоча размаўляць жартаўліва.

Вярталіся ў вёску ўжо прыцемкамі.

Сяргей скінуў сена з прычэпа, скочыў долу. Разам з Аркадзем яны заганялі вілы глыбока ў сена, разам прыўздымалі і потым цягнулі ў хлеў вялізную кучу – аднаму ні за што не падняць і за чатыры разы.

Галіна спяшалася туды-сюды па двары: вішчалі парсюкі, стаяла ў маўклівым, пакрыўджаным чаканні – калі яе падояць – карова.

Апошняя ахапка сена легла на месца. Сяргей падгроб акуратна надворак.

– Ну, дзякуй за дапамогу! – працягнуў Аркадзь руку.

І калі Сяргей трохі разгублена падаў сваю, адчуў, як моцна сціснуў яе Аркадзь.

– Вось гэта, я разумею, выручыў, як мужчына мужчыну. Ну, пойдзем у хату, перакусім, што там маці падрыхтавала.

– Не, не трэба, мы не галодныя. Я ж... для Нэлы там прасіў, – стаў адмаўляцца Сяргей.

– Ну, вось пакуль рукі памыем і пасядзім, і пасаг тваёй Нэле збярэцца. Ідзём, – Аркадзь па-сяброўску хлопнуў Сяргея па плечуку, падштурхнуў.

Халаднік у місках, яечня ў патэльні, тонкія скрылікі сала з ружовымі пражылкамі, кружкі сушанай паляндвіцы, малако і хлеб.

І калі цётка Галіна ўжо паспела? Чуваць было, як яна ў другім пакоі, нешта прымерваючы на Нэлу, казала:

– Так, гэта табе малое, а гэта якраз будзе... Во, добра. Цяпер калготы выберам...

Свежае малако Нэла піла, апрануўшы калготы і кофтачку. Да сябе яна прыціскала невялікі вузельчык – “свой пасаг”, як сказала цяпер і цётка Галя. Большы вузел цётка паклала на падлогу каля Сяргея.

– Тут паліто ёсць, трошкі велікаватае, праўда, куртачка, як дождж ці пахаладае, туфелькі, хоць падрапаныя, але цэлыя і сандалікі, каб босай не хадзіла.

Яна прысела за стол насупраць Сяргея, глянула з сумнай спагадай.