Категории
Самые читаемые
RUSBOOK.SU » Детективы и Триллеры » Детектив » Чацвёра падазроных (на белорусском языке) - Агата Кристи

Чацвёра падазроных (на белорусском языке) - Агата Кристи

27.12.2023 - 20:43 1 0
0
Чацвёра падазроных (на белорусском языке) - Агата Кристи
Описание Чацвёра падазроных (на белорусском языке) - Агата Кристи
Читать онлайн Чацвёра падазроных (на белорусском языке) - Агата Кристи

Шрифт:

-
+

Интервал:

-
+

Закладка:

Сделать
1 2 3 4
Перейти на страницу:

Кристи Агата

Чацвёра падазроных (на белорусском языке)

Агата Крысцi

Чацвёра падазроных

Апавяданне

Пераклад: Валерый Чудаў, Кацярына Дзмiтрыенка

Размова вялася пра нявыкрытыя i непакараныя злачынствы. Кожны па чарзе выказваў сваю думку: палкоўнiк Бантры, яго таўсманая сiмпатычная жонка, Джэйн Халiер, актрыса, доктар Лойд i нават старая мiс Марпл. Быў яшчэ адзiн чалавек, якi сядзеў моўчкi, нiчога не гаварыў, хоць быў тут самы дасведчаны ў гэтым пытаннi. Сэр Генры Клiтэрынг, былы камiсар Скотланд-Ярда; сядзеў цiха, зрэдку пагладжваў вусы i ўсмiхаўся. Збоку здавалася, што ён думае аб нечым забаўным.

- Сэр Генры, - сказала яму нарэшце мiсiс Бантры, - калi вы не раскажаце чаго-небудзь, я пакрыўджуся на вас. Цi так яшчэ многа непакараных злачынстваў?

- Вы, мiсiс Бантры, пачынаеце разважаць збiтымi газетнымi фразамi: "Зноў Скотланд-Ярд памылiўся". I далей iдзе спiс неразгаданых таямнiц.

- Якi, папраўдзе, я думаю, складае вельмi малы працэнт ад усяго цэлага? спытаўся доктар Лойд.

- Але, так яно i ёсць. Раскрываюцца сотнi злачынстваў, а пра пакараных злачынцаў паведамляецца вельмi i вельмi рэдка. Але ж не пра гэта iдзе гаворка, праўда? Калi вы гаворыце пра нявыяўленыя i нявыкрытыя злачынствы, дык вы гаворыце пра два розныя паняццi. У першую катэгорыю ўваходзяць усе злачынствы, пра якiя Скотланд-Ярд нiколi не чуў; тыя злачынствы, пра якiя нават нiхто не ведае, што яны былi ўчынены.

- Але, я думаю, такiх злачынстваў не вельмi многа? - умяшалася ў гаворку мiсiс Бантры.

- Вы так думаеце?

- Сэр Генры! Цi не хочаце вы сказаць, што, наадварот, iх вельмi многа?

- Мне здаецца, - дадала мiс Марпл, якая сядзела, паглыбленая ў свае разважаннi, - iх павiнна быць вельмi многа.

Гэта прыемная старамодная i цiхая з выгляду бабулька выказала сваю думку нiзкiм, амаль цiхамiрным голасам.

- Паважаная мiс Марпл... - звярнуўся да яе палкоўнiк Бантры.

- Канечне, - гаварыла далей мiс Марпл, - многа ёсць яшчэ дурных людзей. А дурных, што б яны нi натварылi, рана цi позна, усё роўна выкрыюць. Але трапляюцца сярод людзей i такiя, якiя ўздрыгваюць ад адной толькi думкi, што яны маглi б натварыць, калi б не iх жыццёвыя прынцыпы.

- Так, - сказаў сэр Генры, - многа ёсць недурных людзей. Вельмi часта злачынствы выкрываюцца з-за грубай, няўмелай работы, i кожны раз нехта задае сабе пытанне: "А цi было б выкрыта злачынства, калi б яго разумна прадумаць i ўмела правесцi?"

- Але гэта вельмi несур'ёзна, - выказаўся палкоўнiк Бантры. - Праўда, вельмi несур'ёзна.

- Цi так?

- Што вы хочаце сказаць? Канечне, гэта сур'ёзна.

- Вы гаворыце, што ёсць яшчэ непакараныя злачынствы, але цi так гэта? Магчыма, непакараныя законам, але прычына i вынiк дзейнiчаюць па-за законам. Гаварыць, што ўсялякае злачынства будзе пакарана - банальнасць, i тым не менш, па-мойму, нiчога правiльнейшага i быць не можа.

- Магчыма, магчыма, але гэта не так важна... Сур'ёзнасць... - Ён крыху замяшаўся.

Сэр Генры Клiтэрынг усмiхнуўся:

- Дзевяноста дзевяць чалавек з сотнi, безумоўна, думаюць гэтаксама як i вы, - пачаў ён. - Але, ведаеце што, не такая важная на самай справе, у жыццi, вiнаватасць, як важная невiнаватасць. Вось гэтага нiхто не хоча разумець.

- Я не разумею, - уставiла сваё слова Джэйн Халiер.

- А я разумею, - сказала мiс Марпл. - Калi мiсiс Трэнт заўважыла, што ў яе прапалi з сумачкi паўкроны, больш за ўсiх ад гэтага пацярпела служанка, мiсiс Артур, якая штодзённа прыходзiла прыбiраць. Канечне, Трэнты падумалi на яе, але яны былi людзi добрыя i, ведаючы, што ў служанкi вялiкая сям'я i муж п'е, не захацелi iсцi на крайнiя меры. Аднак адносiны да яе змянiлiся, i яны ўжо не пакiдалi на яе дом, калi ехалi куды. Гэта вельмi абражала служанку, бо i iншыя ставiлiся да яе гэтаксама. А потым раптам высветлiлася, што вiнаватая гувернантка. Мiсiс Трэнт убачыла праз адчыненыя дзверы ў люстэрку. Гэтую нечаканую з'яву, што абумоўлена непасрэднай прычынай, я назваў бы прадбачаннем. Вось што хацеў сказаць, мне здаецца, сэр Генры. Большасць людзей цiкавiла толькi, хто ўзяў манету, i выявiўся чалавек, якога нiхто не падазраваў, - зусiм як у дэтэктыўных гiсторыях. Але для мiсiс Артур, якая нiчога не натварыла, гэта было пытаннем жыцця або смерцi. Вы гэта мелi на ўвазе, сэр Генры, цi не?

- Так, мiс Марпл, вы вельмi дакладна перадалi маю думку. У вашым прыкладзе для той падзёншчыцы ўсё скончылася добра. Яе невiнаватасць была даказана. Але некаторыя людзi могуць усё жыццё пражыць, прыдушаныя сапраўды неапраўданым падазрэннем.

- У вас ёсць якi-небудзь канкрэтны прыклад, сэр Генры? - адразу перайшла да справы мiсiс Бантры.

- Па праўдзе кажучы, ёсць, мiсiс Бантры. Вельмi цiкавы выпадак. У гэтай справе, як мы i меркавалi, было ўчынена злачыннае забойства, але даказаць гэта мы нiяк не маглi!

- Яд, мусiць, - выдыхнула Джэйн. - Нешта такое, што не пакiдае слядоў.

Доктар Лойд ажывiўся, а сэр Генры адмоўна пахiтаў галавою.

- Не, мiлая. Не таямнiчы яд для стрэл паўднёваамерыканскiх iндзейцаў. Я б хацеў, каб гэта было нешта падобнае. Але мы сутыкнулiся з нечым больш празаiчным - такiм празаiчным, што няма нiякай надзеi знайсцi сляды злачынцы. Стары джэнтльмен упаў з лесвiцы i зламаў сабе карак: адзiн з тых сумных няшчасных выпадкаў, якiя здараюцца кожны дзень.

- А што было на самай справе?

- Хто ведае?.. - пацiснуў плячыма сэр Генры. - Штуршок ззаду ў спiну? Кавалак аборкi цi вяроўкi, што нацягнулi пад ногi наверсе лесвiцы, а потым прадбачлiва адвязалi? Пра гэта мы нiколi не даведаемся...

- Але ж вы лiчыце, што гэта... не быў няшчасны выпадак? Чаму?.. - спытаўся доктар.

- Гэта даволi доўгая гiсторыя, але... Ну, так, мы даволi ўпэўненыя. Як я ўжо сказаў, няма нiякiх шанцаў выявiць злачынцу - доказы слабыя, непераканаўчыя, i iх можна абвергнуць. Але ёсць i другi бок гэтай справы, i пра гэта я раскажу зараз вам. Бачыце, было чацвёра чалавек, якiя маглi зрабiць гэты фокус. Адзiн - вiнаваты, але астатнiя трое - невiнаватыя. I калi не выявiцца праўда, дык тыя трое так i застануцца пад падазрэннем.

- Раскажыце лепш нам вашу доўгую гiсторыю, - папрасiла мiсiс Бантры.

- Урэшце, няма нiякай патрэбы рабiць яе занадта доўгай, - сказаў сэр Генры. - Ва ўсякiм разе, можна скарацiць пачатак. Гаворка пойдзе пра нямецкае тайнае таварыства "Чорная рука", нешта накшталт iтальянскай каморы*, цi як большасць людзей уяўляе сабе гэту камору. Сiстэма шантажу i тэрарызму. Гэта арганiзацыя ўтварылася адразу пасля вайны** i за кароткi час значна вырасла. Яна ўчыняла ганеннi, праследавала мноства людзей, даймала i карала. Улады спрабавалi напасцi на след мафii, але тайны яе старанна ахоўвалiся, i амаль немагчыма было знайсцi такога чалавека, якi мог выдаць яе.

* Тайная бандыцкая арганiзацыя ў Паўднёвай Iталii, аналагiчная мафiя, якая дзейнiчала ў XIX стагоддзi; спынiла сваё iснаванне на пачатку XX стагоддзя. Рэштка камарыстаў стварыла шайку вымагальнiкаў.

** Першая сусветная вайна.

У Ангельшчыне пра гэту арганiзацыю нiчога не ведалi, але ў Германii яна мела велiзарны паралiтычны ўплыў. Урэшце, яна была разгромлена i рассеяна, у асноўным, намаганнямi нейкага доктара Розена, якi пэўны час быў вельмi вядомы сваёй дзейнасцю ў сакрэтнай службе. Ён уступiў у гэтую арганiзацыю, пранiк у цэнтр i быў, як я ўжо сказаў, сродкам знiшчэння бандыцкай арганiзацыi.

Але доктар Розен быў ужо чалавек мечаны, i яго таварышы параiлi яму асцерагацца, а лепей, хоць на кароткi час, выехаць з Германii. Ён выехаў у Ангельшчыну, i мы атрымалi паведамленне пра яго з берлiнскай палiцыi. I адразу ў першыя днi ў нас адбылася сустрэча. Ён выразна сфармуляваў свае адчуваннi: калi ўжо ўсе гэтыя справы дайшлi да кульмiнацыйнага пункта i, можна сказаць, катастрафiчнага завяршэння, дык пакою не будзе.

"Яны дастануць мяне, сэр Генры, - сказаў ён. - Я ўпэўнены i не сумняваюся ў гэтым". Ён быў вельмi дужы, з прыгожым тварам i нiзкiм голасам. Толькi лёгкая гартанная iнтанацыя выдавала яго нацыянальнасць. "Гэта ўжо зараней вырашана. Але няважна, я гатовы. Я ведаў, што рызыкую жыццём, але калi я ўзяўся за добрую справу, то лiчу, што гэта разумная рызыка. I я зрабiў усё, што павiнен быў зрабiць. Арганiзацыя нiколi не зможа сабрацца зноў. Але многiя з яе сяброў - на волi, i адпомсцiць яны могуць толькi загубiўшы маё жыццё. Як бачыце, я збiраю i выдаю сякiя-такiя вельмi цiкавыя матэрыялы - вынiк работы на працягу ўсяго майго жыцця. Я буду рады, калi змагу выканаць сваю задачу".

Ён вымавiў апошнiя словы проста, са своеасаблiвай высакароднасцю, якой я не мог не захапiцца. Я сказаў яму, што мы прымем усе меры перасцярогi, але ён толькi махнуў рукой на мае словы.

"Рана цi позна, але яны ўсё роўна знойдуць мяне. Калi прыйдзе гэты дзень не смуткуйце. Я не сумняваюся, вы зробiце ўсё, што ў вашых сiлах", - скончыў ён.

Потым ён акрэслiў коратка свае планы на далейшае жыццё. Ён думаў наняць невялiчкi катэдж у вёсцы, дзе ён змог бы жыць цiха i рабiць далей сваю работу. Урэшце ён выбраў вёску ў Сэмерсэце* - Кiнгз Нэйтан - за сем мiль ад чыгуначнай станцыi, амаль некранутую цывiлiзацыяй. Ён купiў прыгожы катэдж з рознымi выгодамi i, задаволены пастаянным прытулкам, асеў назаўсёды на новым месцы. Разам з iм у доме жылi: яго пляменнiца Грэта; сакратар, старая служанка з Германii, якая служыла яму верай i праўдай каля сарака гадоў, i садоўнiк, родам з Кiнгз Нэйтана, высокi, спрытны i здатны да работы хлапчына.

1 2 3 4
Перейти на страницу:
На этой странице вы можете бесплатно скачать Чацвёра падазроных (на белорусском языке) - Агата Кристи торрент бесплатно.
Комментарии
Открыть боковую панель
Комментарии
Сергій
Сергій 25.01.2024 - 17:17
"Убийство миссис Спэнлоу" от Агаты Кристи – это великолепный детектив, который завораживает с первой страницы и держит в напряжении до последнего момента. Кристи, как всегда, мастерски строит